| 02.09.2008 14:41 |
()
|
Soru : Vergi mükellefi olmayan toprak sahibi ile müteahhit arasında kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmıştır. Taşınma-
zın 80/243 hissesini arsa sahibi kendi üzerinde bırakıp bakiye 163/243 hisse-
sini müteahhide 38,000 YTL bedelle kat
karşılığı olarak satmıştir.Müteahhit kayıtlarına arsa bedelini işleyecek mi?
NOT:Belirtilen bedel taraflar arasında nakden alınıp verilmeyip inşaat bitince anahtar teslimi suretiyle bedel ödenmiş sayılcaktır. Ayrıca yapı ruhsatında yapının arsa değeri 53,000-
YTL dir.
Saygılarımla,
İSMMMO stajyeri
PINAR EKİNCİ
Cevap : Sayın Ekinci,
Kat karşılığı inşaat işlerinde yapılan iş, müteahhit açısından arsa alımı, arsa sahibi açısından ise daire veya işyerinin elde edilmesine yönelik arsa satışıdır. Müteahhit burada kat karşılığı işi üstlenen konumundadır. Yaptığı iş bir hizmet faaliyeti değil, mamül (daire, işyeri…) elde etmeye yönelik bir üretim faaliyetidir. İşin sonunda katlandığı maliyetlerin karşılığı olarak daire veya işyeri sahibi olacaktır. Müteahhit açısından yapılan, bir mamül üretim faaliyetidir. Örneğin, arsa karşılığında 8 daire verecek olan bir müteahhit 20 dairelik bir inşaatta 12 daire sahibi olacaktır. İşte bu 12 daireye sahip olabilmek için 20 dairelik inşaatın maliyetine katlanmıştır. Arsa sahibine bırakılan dairelerin maliyeti, müteahhit açısından arsa maliyeti olmaktadır. Arsa sahibine bırakılan yerler, arsanın karşılığı olarak bırakılmaktadır. Müteahhidin kendisine ait olan yerleri satması halinde elde edeceği kar, müteahhidin konumuna göre gelir veya kurumlar vergisine konu olabilecektir.
Kat karşılığı inşaat işinde, inşaatın bitiminde müteahhide ait olan daire veya işyerlerine ilişkin arsa payları, arsa sahibinin varlığından çıkmaktadır. İşin bitiminde tarafların kendi payları (daire veya işyerleri) ayrı ayrı tapuda tescil görecek, bina tapuları çıkarılacaktır. Bu aşamada müteahhide ait daire ve işyerleri, bina olarak arsadan pay alacaklardır. Dolaysıyla, müteahhide ait olan daire veya işyerlerinin arsa payları, arsa sahibinin varlığından çıkmakta, başka bir ifadeyle müteahhide devredilmektedir. Bu işlemde arsa sahibi açısından gelir, arsanın karşılığında müteahhitten alınan daire veya işyerlerinin değeri olurken (bu değer emsal bedeldir..), maliyet ise devredilen arsa payı değeridir. Müteahhide devredilen arsa paylarının değeri ile, karşılığında sahip olunan daire veya işyerlerinin değeri arasındaki fark, arsa sahibinin kazancını oluşturacaktır. Burada elde, elde edilenin “kazanç” olduğunun tespiti önemli olup, bu kazancın ticari kazanç veya değer artışı kazancı olup-olmadığının önemi yoktur. Zira, elde edilen kazanç, her iki gelir unsurunun özel uygulama rejimleri karşısında ve ait olduğu konumda vergiye tabi olabilecektir.
Müteahhit açısından ise, katlanılan maliyet, arsa sahibine arsanın karşılığında bıraktığı daire veya işyerleri dahil toplam inşaat maliyetidir. Karşılığında elde ettiği ise, kendisinde kalan daire ve işyerleridir. Söz konusu daire ve işyerlerinin satış bedelleri ile bunlar için katlanılan maliyetler arasındaki olumlu fark, müteahhidin kazancını oluşturacaktır. Bu kazanç ise müteahhidin mükellefiyet durumuna göre, gelir veya kurumlar vergisine tabi olabilecektir.
Kat karşılığı inşaat işlerinde işin bitiminde iki ayrı işlem ortaya çıkmaktadır. Birincisi, müteahhit inşa ettiği daire veya işyerlerinden bir kısmını arsanın karşılığı olarak arsa sahibine devretmektedir. İkinci işlem ise, arsa sahibi müteahhitten aldığı daire veya işyerlerine karşılık olarak bir kısım arsa payını müteahhide devretmektedir. Her iki işlemin de ayrı ayrı teslim hükmünde olduğu kanaatindeyiz.
Danışma Birimi
|
İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ
