| 26.05.2009 12:46 |
(Üye)
|
Soru : Merhaba! Vİze danışmanlık işlemleri yapmak üzere bir mükellefe açılış yaptım. Daha sonra mükellefin basit usülde ticari taksiden dolayı mükellefiyeti olduğu ortaya çıktı. VD ile görüşerek yeni vergi dairesine nakil istedim. Dolayısıyla ticari taksi işletmesi basit usülden çıkarak gerçek usüle geçmiş oldu. Ticari taksi ve ticari plakayı deftere kayıt etmem gerekiyor. Amortisman ayrımaktan ziyade benim derdim yarın bir satış söz konusu olursa düşebileceğimiz durum. Ben ticari taksiyi kasko değerine göre gerçek mükellefiyete kayıt etmeyi düşünüyorum. Ticari plakayı ise alış bedeline göre deftere kayıt etmeyi düşünüyorum. Yanlış mı düşünüyorum acaba? Başka bir yolu var mı? Şimdiden teşekkürler......
Cevap : Sayın Şar
Konuya ilişkin olarak yakın tarihte yayımlanmış Makale aşağıda bilgilerinize sunulmuştur.söz konus makaledeki görüşlere katılmaktayız.
Danışma Birimi
TİCARİ TAKSİ PLAKASI SATIŞI VE KİRALAMASININ VERGİSEL BOYUTU
Yazar: UğurUĞURLU*
Yaklaşım / Ekim 2008 / Sayı: 190
I- GİRİŞ
Bilindiği üzere ticari taksi işletmeciliği, belli bir il sınırları içinde bedel karşılığında binek otomobil ile yolcu taşıma işidir. Ticari taksi işletmeciliği faaliyetle uğraşabilmek için özel olarak verilen “ticari taksi plakası”na sahip olmak gerekmektedir.
Her ne kadar ticari taksiler insan nüfusunun artmasına paralel olarak her geçen gün artsa da sayıları sınırlı tutulmuştur. Zira piyasaya yeni plaka çıkarılması 86/10553 sayılı “Ticari Plakaların Verilmesinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Karar” konulu Bakanlar Kurulu Kararı(1) gereği İçişleri Bakanlığı’nın onayına tabi tutulmuştur.
Ticari taksi plakalarının sınırlı sayıda olması ticari taksi işletmeciliği faaliyetini çok kazandıran bir iş kolu haline getirmiştir. Bunun sonucunda da ticari taksi işletmeciliği faaliyetinde bulunabilmek için gerekli olan “ticari taksi plakası”nın satışı ve kiralanması da oldukça kolay ve kazançlı bir hal almıştır.
Bizde bu makale ile ticari taksi işletmeciliği faaliyetinde bulunabilmek için gerekli olan “ticari taksi plakası”nın devir ve kiralanması işleminin vergisel boyutunu açıklamaya çalışacağız.
II- TİCARİ TAKSİ PLAKA SATIŞINDAN ELDE EDİLEN KAZANCIN VERGİLENDİRİLMESİ
Öncelikle “ticari taksi plakası”nın 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun(2) 70. maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yazılı olan “işletme hakkı” kapsamında olduğunu söylemek gerekmektedir. Zira sahip olunan “ticari taksi plakası” sahibine veya bu plakayı kiralayan kişiye ticari taksi işletmeciliği faaliyetinde bulunulabilmesine olanak sağlamaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun(3) 269. maddesinde gayrimaddi hakların gayrimenkul gibi değerleneceği hüküm altına alındığından gayrimaddi hak kapsamında olan “ticari taksi plakası” da gayrimenkuller gibi değerlenecek ve amortismana tabi tutulacaktır. Bir diğer ifadeyle işletmesinde “ticari taksi plakası” bulunan mükellefler bu plakayı amortismana tabi iktisadi kıymet olarak envanter defterlerine kaydederek, amortisman yoluyla gider yazabileceklerdir.
Ticari taksi plaka satışından elde edilen kazancın vergilendirilmesinde ticari taksi işleten mükellefin gerçek usulde mi yoksa basit usulde mi vergilendiği önem arz etmektedir. Bu nedenle konuyu her iki mükellef grubu için ayrı ayrı değerlendireceğiz.
A- GERÇEK USULDE VERGİLENDİRİLEN TİCARİ TAKSİ İŞLETEN MÜKELLEFLERİN PLAKA SATIŞI
Bahsettiğimiz üzere “ticari taksi plakası”nın niteliği gayri maddi haktır ve gayrimaddi haklarda amortismana tabi iktisadi kıymet sayılmaktadır.
Vergi Usul Kanunu’nun “Amortismana Tabi Malların Satılması” başlıklı 328. maddesinde “Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde alınan bedel ile bunların envanter defterinde kayıtlı değerleri arasındaki fark kâr ve zarar hesabına geçirilir. İşletme hesabı esasında defter tutan mükelleflerle serbest meslek kazanç defteri tutan mükellefler bu farkı defterlerinde hasılat veya gider kaydederler.” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm karşısında gerçek usulde vergilendirilen ticari taksi işleten mükellefler tarafından yapılan “ticari taksi plakası” satışının herhangi bir amortismana tabi iktisadi kıymet satışından farkı olmayacak ve bu satıştan elde edilen kazanç yasal defterlere gelir kaydedilerek vergilenecektir.
Nitekim İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir Mukteza’da “....Gerçek usulde ticari kazanç mükellefi olmanız sebebiyle, kazancı gerçek usulde tespit edilen işletmenizin aktifinde kayıtlı bulunan ve ticari taksicilik faaliyetinde kullanılan ticari aracınızın ve ticari plakanızın satılmasından elde ettiğiniz kazanç, ticari kazanç olarak değerlendirilecek olup, yıllık ticari kazancınıza dahil edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.”(4) şeklinde açıklamalarda bulunulmuştur.
Diğer taraftan 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun(5) 1. maddesinde, Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisinin konusuna girdiği belirtildiğinden, gerçek usulde vergilendirilen ticari taksi işletmeleri tarafından yapılan “ticari taksi plakası” satışı, ticari çerçevede olduğundan katma değer vergisine tabi olacaktır.
Gerçek usulde vergilendirilen ticari taksi işleten mükelleflerin “ticari taksi plakası” teslimi nedeniyle düzenleyeceği faturada % 18 oranında katma değer vergisi hesaplanması ve bu vergiyi KDV beyannamesine dahil etmesi gerekmektedir.
B- BASİT USULDE VERGİLENDİRİLEN TİCARİ TAKSİ İŞLETEN MÜKELLEFLERİN PLAKA SATIŞI
Bilindiği üzere ülkemizde faaliyet gösteren ticari taksi işletmelerinin birçoğu basit usulde vergilenmektedir.
215 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğ’Nin(6) 32. paragrafında, basit us
|
İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ
