| 08.05.2012 14:13 |
(Üye)
|
Soru : Merhaba, Kat karşılığı inşaat işinde arsa üzerine yapılacak inşaat da arsa sahiplerine inşaat bitene kadar oturmaları için tuttulmuş olan kiralık dairelere ödeyeceği ev kiralarını(kira yardımlarını) inşaatın maliyetine gider olarak yansıtılabilir mi?Firma ödeyeceği kira yardımları üzerinden stopaj yapması gerekir mi?Mal sahipleri bu kira gelirlerini yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekir mi?İiy çalışmalar
Cevap : Sayın Özgüven,
Konuya ilişkin olarak sayın Veysi Seviğin makalesi aşağıdadır.
yararlı olması dileği ile,
Danışma Birimi
Kat karsılıgı insaatlarda gayrimenkul sahiplerine ödenen kiralar
Veysi Sevig - 02/09/2008
Ülkemizde giderek yogunluk kazanan "kat karsılıgı satıs vaadi ve insaat sözlesmeleri" nedeniyle ortaya çıkan uyusmazlıkların çözümünde karsılasılan vergisel olaylar da çesitlenmektedir.
Bazı bölgelerde sahibi oldukları daireleri veya az katlı binaları kat karsılıgı müteahhitlere verenler, insaatın tamamlanmasına kadar kendilerine belli bir oturma yerinin saglanmasını talep edebilmektedirler. Bu durum karsımıza iki sekilde çıkmaktadır. Söyle ki;
* İnsaatı yapmayı üstlenen, insaat bitene kadar gayrimenkul sahibine oturması için bir kat ya da daire kiralamaktadır. Bu durumda gayrimenkulü kiralayan aynı zamanda kat karsılıgı insaatın yapımını taahhüt eden müteahhit daha açıkçası insaatçı olmaktadır.
* Bir baska sekilde dairesini ya da evini kat karsılıgı veren, insaatı yapacak olandan belli bir aylık talep edebilmekte, bazı hallerde bu aylık kat karsılıgı verilen yerin özelligine göre çok yüksek bir bedel olabilmektedir. Yine yapılan sözlesmelerde, söz konusu insaatın süresinde tamamlanmaması halinde belli bir tazminatın ödenmesi kosulu da sözlesmeye konulabilmektedir. Yapılan sözlesme geregi insaatın süresinde bitirilmemesi halinde ortaya çıkan uyusmazlıkların sayısı da
ülkemizde giderek artmaktadır. Bu tür uyusmazlıkların temel nedeni zaman zaman karsılasılan ekonomik sorunlar oldugu gibi insaatın yapımını üstlenenlerin karsılastıkları talep yetersizlikleri de olabilmektedir. Burada, bizim üzerinde duracagımız konu, gayrimenkul üzerine kat karsılıgı yapılan insaat bitene kadar, gayrimenkul sahibine yapılan aylık ödemelerin vergilendirme açısından degerlendirilmesidir. Bir baska açıdan bu durumda sahibi bulundugu gayrimenkul üzerinde insaat tamamlanana kadar kendisine her ay belli bir bedel ödenen kisinin elde etmis bulundugu bu gelir vergilendirme açısından nasıl degerlendirilecektir?
Bu tür sözlesmeyle öncelikle insaat bitene kadar kat karsılıgı gayrimenkulünü müteahhide verenin elde ettigi gelir gayrimenkul sermaye iradı niteligindedir. Örnegin, evini ya da dairesini kat karsılıgı bir insaatçıya devreden Bay (A), bu devirle birlikte insaatın kendisine teslimine kadar her ay 5 bin YTL verilmesini öngörmüs bulunuyorsa ve insaatı üstlenen de bu
anlasma geregince gayrimenkul sahibine her ay 5 bin YTL ödüyorsa, bu ödenen gayrimenkul sermaye iradıdır.
Yapılacak ödeme ile ilgili hüküm, insaatla ilgili sözlesme içerisine konulabilecegi gibi ayrıca yapılacak bir
sözlesme ile de belirlenebilir. Bu asamada karsımıza bir baska soru çıkmaktadır. Gayrimenkulünü kat karsılıgı insaat için veren kisiye yapılan bu ödemeler stopaja tabi tutulacak mıdır?
Amaç ticari olduguna göre bu baglamda hak sahibine yani gayrimenkulünü kat karsılıgı veren kisiye yapılan ödemelerin ayrıca stopaja da tabi tutulması gerekmektedir.
Bazı hallerde "kat karsılıgı satıs vaadi ve insaat sözlesmesi" uyarınca insaattaki gecikmeden dolayı gayrimenkul sahibine ödenen kira tazminatının niteligi konusunda ortaya çıkan duraksamaları Danıstay 4. Dairesi vermis oldugu bir kararla çözmüs bulunmaktadır. Söyle ki;
"Kat karsılıgı satıs vaadi ve insaat sözlesmesi uyarınca insaattaki gecikmeden dolayı ödenen kira tazminatları gayrimenkul sermaye iradı niteligindedir." (Danıstay 4. Daire E. No: 2006/3554, K. No:
2007/402)
Böyle bir durumda Danıstay 4'üncü Dairesi'nin vermis oldugu bu karar dogrultusunda insaatçılardan kat karsılıgı gayrimenkulünü veren gayrimenkul sahiplerinin almıs oldukları kira bedellerinin de gayrimenkul sermaye iradı olarak degerlendirilmesi kaçınılmaz olmaktadır. Gerçekte; Gelir Vergisi Yasası'nın gayrimenkul sermaye iratlarının vergilendirilmesi ile ilgili hükümleri arasında söz konusu yasanın 74/11 maddesi geregi olarak sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedelini elde ettikleri gayrimenkul sermaye iradından yani kira
bedelinden indirim konusu yapmalarını öngörmektedir. Bu yasa maddesinde gayrimenkulün hangi amaçla gelir getirdigi hususu dikkate alınmamıs, sahibi bulunulan bir gayrimenkulün baskası tarafından kullanılarak sahibine gelir getirmesi halinde, söz konusu gayrimenkul sahibinin kira ile baska bir yerde
oturması durumunda ödemis oldugu kira gelirini, elde etmis oldugu kira gelirinin beyanı asamasında indirim konusu yapmasına olanak saglanmıs olmaktadır. Uygulamada özellikle bitmis bagımsız oturulabilir yerlerin pazarlanmasında ortaya çıkan talep yetersizlikleri ile birlikte sahibi bulundukları gayrimenkulleri kat karsılıgı verenlerin bu baglamda ortaya
çıkan vergisel durumları da ayrıca ilgi çekici hale gelmektedir.
Danışma Birimi
|
İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ
