| 08.09.2015 11:45 |
(Üye)
|
Soru : Merhaba
Bildiginiz gibi yıllık mesai süre en fazla 270 saat ama hemen hemen hergün mesaisi olan bir firma için bu süre çok az eger bu süre aşılırsa ne gibi sakıncaları olur BU konudaki öneri ve tavsiyeleriniz nedir.
Saygılarımla
Cevap : İş Kanunu m. 41/8 ‘de ‘ Fazla çalışma süresinin toplamı yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz’ demektedir. Fazla çalışma Yönetmeliğinde de bu kural yinelenmiştir. Yönetmeliğin 5. maddesinde ‘.. Bu süre sınırı, işyerlerine ve yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir’ demektedir. O halde burada iş, farklı işçiler eliyle yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla çalışma ile gerçekleştirilebilir ancak bir işçi en fazla yılda ikiyüzyetmiş saat fazla çalışma yapabilir. Bunun en önemli nedeni ise işçilerin sağlıklarının korunmasının ana amaç olmasıdır
Fazla çalışma konusunda getirilen yıllık 270 saatlik sınırlama, fazla sürelerle çalışma konusunda mevcut değildir. 4857 sayılı İş.K m. 41/VIII ve FÇY m. 5/I ‘de öngörülen sınırlamanın fazla çalışmalara özgü olduğu, hükümlerin açık ifadelerinin bir sonucudur. Bununla birlikte, taraflar eğer fazla sürelerle çalışmaların da fazla çalışmaların hüküm ve sonuçlarına tabi olacağını kararlaştırırlarsa, fazla sürelerle çalışma da 270 saatlik sınırlamaya tabi olabilir.
Kanunda bir düzenleme bulunmamakla birlikte fazla sürelerle çalışmanın azami süresi, fazla sürelerle çalışma olgusunun özünde mevcuttur. Bu da, 45 saatin altında belirlenen haftalık çalışma süresiyle 45 saat arasındaki süredir.
Aslında İş Kanunu tasarısında fazla çalışma süresi eski kanundan daha sınırlı tutulmuş ve çalışma süresini düzenleyen maddeye ‘ortalama çalışma süresi fazla çalışmada dahil olmak üzere haftada kırksekiz saati aşamaz’ hükmü eklenmiştir. Böylece haftada en fazla 3 saat fazla çalışma yapılabilecekti. Fakat tasarının meclisteki görüşmeleri esnasında bu hüküm tasarıdan çıkarılmış olup 41. maddeye şu an ki hüküm olan yılda ikiyüzyetmiş saat fazla çalışma yapılabileceği’ hükmü eklenmiştir. Bu hüküm hem isabetsiz bulunmuş hem de esnek çalışma süresi esasları göz önüne alındığında bir işçinin günde en fazla kaç saat fazla çalışma yapacağı noktasında bir duraksamaya yol açmıştır. Bu durumda haftalık azami çalışma sınırı olmadan sadece yıllık azami 270 saatin belirlenmiş olması, işçinin yıllık azami çalışma sınırına uygun fakat haftada anormal sürelerle çalışmasına sebebiyet verebilmektedir. Bu durumda iş sağlığı ve güvenliği ilkelerine ve işçini her şeyden öte bir insan olduğu gerçeğine ters düşmektedir.
Denkleştirme uygulanan işyerlerinde haftalık normal çalışma süresi olan kırkbeş saat, bazı haftalar aşılsa bile, iki aylık dönemde çalışılan haftalık ortalama çalışma süresinin kırkbeş saati aşmaması durumunda bazı haftalar yapılan kırkbeş saat üzeri çalışmalar fazla çalıma sayılmamaktadır. Ancak denkleştirme uygulanan bir işyerinde haftalık ortalama çalışma süresi kırkbeş saati aşmamış olsa da eğer günlük 11 saatten fazla çalışmalar olmuşsa bu 11 saatten fazla çalışılan süreler fazla çalışmaya tabi olur. F.Ç.Y.’nin 4. maddesinin son fıkrasında ‘işçinin bu sınırları aşan sürelerde çalıştırılmasında fazla çalışma kurallarının uygulanacağını’ belirten hükmünü sadece ilk fıkradaki kırkbeş saatlik haftalık çalışma süresi olarak algılamamalı, günlük azami çalışma süresi olan onbir saatlik sürenin aşılmasında da fazla çalışma kurallarının uygulanacağını yorum yoluyla kabul etmek gerekmektedir.
İşçi tarafından yapılan fazla çalışmalar her zaman bir saat vaya iki saat olarak yani tam saat olarak yapılmayabilir. Her zaman fazla çalışılan süre, bir tam saat olmayabilir. Fazla Çalışma Yönetmeliğinin ‘Fazla Çalışmada Sınır’ madde başlıklı maddesinde bu konuya da açıklık getirilmiştir. Bu maddeye göre;
‘Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sürelerinin hesaplanmasında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır’ şeklindedir.
|
İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ
