| 23.12.2015 11:54 |
(Üye)
|
Soru : Merhaba,
Yabancı bayraklı gemide çalışan personel için nasıl bir işlem yapılması gerekir. ssk ve gelir vergisi karşısındaki durumu nedir.Teşekkür ederim,Saygılar
Cevap : 5510 sayılı Kanun karşısında, sahibi bulunduğu gemide hizmet akdiyle gemi adamı (yani sigortalı) çalıştıran donatan “işveren” sayılacaktır. Donatan, gemisini işletilmek üzere başkasına kiralamışsa gemiyi işleten yani yanında sigortalı çalıştıran kişi işveren olacaktır. Her iki halde de kaptan işveren vekili durumundadır ve işverenle arasında hizmet akdi ilişkisi olduğundan sigortalı olması gerekmektedir.
Karasularımızda ve uluslararası sularda Türk bayraklı gemilerde çalışan gemi adamları, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında zorunlu sigortalı olmaktadırlar.
Yabancı bayraklı gemiler Kanun hükmüne göre ülkemizde kurulu işyeri niteliğinde bulunmadığından, sözü geçen işyerlerinde çalışan kimselerin Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmalarına imkân bulunmamaktadır.
Türk limanlarına kayıtlı gemilerde çalıştırılan sigortalılar (gemi adamları) bakımından bağlı oldukları liman dikkate alınmak suretiyle işyeri dosyası tescil edilerek sosyal sigorta işlemleri bu dosya üzerinden yerine getirilmektedir.
Sosyal sigorta yükümlülükleri ve hakları bakımından, ikili sosyal güvenlik anlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla, gemi adamının (gemide çalışan sigortalının) Türk vatandaşı ya da başka bir ülkenin vatandaşı olması uygulama açısından farklılık göstermemektedir.
Ancak, geminin Türk bandıralı olmaması, yani başka bir ifade ile geminin Türk limanlarına kayıtlı olmaması halinde, gemideki çalışma yabancı ülke ya da daha doğru deyişle geminin kayıtlı olduğu ülkede geçmiş gibi değerlendirileceğinden, bu durumda çalışanların da sosyal güvenlik yönünden geminin bağlı olduğu ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olmaları gerekmektedir.
Öte yandan, yabancı ülke bandıralında iken, geminin el değiştirmesi gibi nedenlerle Türk bayrağını çekme hakkını yabancı ülkede bulunduğu sırada elde etmiş olması halinde, gemi sahibinin talebi ile gemi tasdiknamesi yerine geçmek üzere bayrak şahadetnamesi düzenlenebilmektedir.
Bayrak şahadetnamesi, gemi henüz Türkiye’ye gelmemiş olmasına rağmen yani başka bir ülke de iken, gemi malikinin veya maliklerden birinin talebi üzerine mahalli veya en yakın Türk konsolosluğuna müracaat edilmek suretiyle Türk bandırası çekilmek istenildiğinin ve bağlı bulunacağı limanın (müstakbel bağlama limanı) bildirilmesi üzerine düzenlenmesi ile gemi Türkiye’ye gelmeden, bayrak şahadetnamesi ile birlikte Türk gemi siciline kaydedilmektedir.
Dolayısıyla gemi Türkiye limanlarına kayıtlı hale geldiğinden gemide çalışanlar da ister Türk ister yabancı uyruklu olsunlar (ikili sosyal güvenlik sözleşmesi yapılan yabancı ülke vatandaşlarının sosyal güvenlik sözleşme hükümlerindeki hakları saklı kalmak kaydıyla) Türk sosyal güvenlik mevzuatına tabi olmaktadırlar.
Diğer taraftan, ülke karasularında olup yabancı bandıralı gemilerde çalışanlar için ülke karasularında yani ülkede bulunma durumunun süresinin Türk sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasını gerektiren yasal bir sınırlamaya tabi olmaması, yani Türk karasularında bulunan yabancı bandıralı gemilerde çalıştırılanlar için ülkede bir işyeri tescili olmadığı dolayısıyla Türk sosyal güvenlik mevzuatına zorunlu olarak tabi olma bakımından azami bir sürenin ( üç ay gibi) bulunmaması nedeniyle, bu gemilerde çalışanlar bakımından gemi fiilen Türk karasularında olsa dahi Türk gemi siciline kayıt edilmediği sürece çalışmış olduğu geminin bağlı bulunduğu limanın ülke mevzuatına tabi tutularak sosyal güvenliklerinin sağlanması gerekmektedir.
|
İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ
